img

आमच्याबद्दल


महाराष्ट्र अधिनियम क्र.१५, दि.०४-०४-१९९६ अन्वये कृष्णा पाणी तंटा लवाद - १ च्या निर्णयानुसार राज्याच्या वाटयाला आलेल्या पाण्याचा विहित कालावधीत कालबध्द कार्यक्रमानुसार विनियोग करण्याच्या दृष्टीने महाराष्ट्र कृष्णा खोरे विकास महामंडळाची निमिर्ती करण्यात आली. त्यानुसार माहे एप्रिल १९९६पासून महामंडळाचे कामकाजास सुरुवात झाली. महामंडळाचे कार्यक्षेत्र पुणे, सातारा, सांगली, कोल्हापूर, सोलापूर, उस्मानाबाद(अंशत:), अहमदनगर (अंशत:), बीड (अंशत:) या आठ जिल्ह्यात येते. कृष्णा खो-यामध्ये २५ मोठे, ६८मध्यम, २० उ. सिं. यो. ९५५ लघु प्रकल्प असे एकूण १०६८ (कृष्णा भीमा स्थिरीकरण वगळून) प्रकल्प असून त्यांचा एकूण १५८५९.२० दलघमी (५६०.०० टीएमसी) पाणीसाठा व २४.५० लक्ष हे. इतकी सिंचनक्षमता (IP) आहे.

कृष्णा खो-याचे भौगोलिक क्षेत्र ६९.४३ लक्ष हेक्टर असून लागवडीखालील क्षेत्र ५५.९८लक्ष हेक्टर आहे. कृष्णा खो-याची जिल्हानिहाय व उपखो-यातील क्षेत्रनिहाय भौगोलिक माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

अ.क्र. जिल्हा एकूण भौगोलिक क्षेत्र उपखो-यांतील क्षेत्र
कृष्णा भीमा
पुणे १५६४३ -- १५५२० (९८%)
सातारा १०४८० ७३३० (७०%) ३१५० (३०%)
सांगली ८६३० ५७३०(६६.४०%) २९०० (३३.६०%)
कोल्हापूर ७६८५ ७४६० (९७%) --
सोलापूर १४९०० -- १४९०० (१००%)
उस्मानाबाद ७५६९ -- ४३८० (५८%)
अहमदनगर १७०४८ -- ६६०० (३९%)
बीड १०६९४ -- ४१५० (१४ %)
एकूण ९२६४९ २०५२० (२२.९५%) ४८९०० (५२.७८%)

कृष्णा पाणी तंटा लवाद निर्णयानुसार महाराष्ट्राच्या वाट्यास ५६० अघफू पाण्या व्यतिरिक्त 3 अघफू पेक्षा मोठ्या प्रकल्पांद्वारे होणा-या पुनरूद्भवनामुळे२५ अघफू पाणी उपलब्ध होणार आहे. याशिवाय आंध्र प्रदेश पोलावरम प्रकल्पाद्वारे गोदावरी नदीचे पाणी कृष्णा खो-यात वळविणार असल्याने १४अघफू इतके अतिरिक्त पाणीवापर लवाद निर्णयानुसार उपलब्ध होणार आहे. असे एकूण ५६०+२५+१४ = ५९९ अघफू पाणी उपलब्ध होणार आहे. त्यापैकी महाराष्ट्र, कर्नाटक व आन्ध्र प्रदेश या तिन्ही राज्यांमध्ये झालेल्या करारानुसार चेन्नई शहरासाठी पिण्याच्या पाण्यासाठी प्रत्येकी ५अघफू पाणी देण्याचे नियोजन आहे. म्हणजे महाराष्ट्र राज्यासाठी पहिल्या लवादानुसार ५९९-५= ५९४ अघफू पाणी उपलब्ध झालेले आहे.